Jakość powietrza

Pył PM2,5 składa się z cząstek stałych i ciekłych zawieszonych w powietrzu, będących mieszaniną substancji organicznych i nieorganicznych. Pył zawieszony może zawierać substancje toksyczne takie jak wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA, np. benzo(a)piren), metale ciężkie oraz dioksyny i furany. Cząstki pyłu zawieszonego pochodzą przede wszystkim bezpośrednio ze spalania paliw stałych i ciekłych oraz powstają w wyniku przemian zanieczyszczeń gazowych w atmosferze. Pył PM2,5 zawiera cząstki o średnicy mniejszej niż 2,5 mikrometra, które mogą docierać do górnych dróg oddechowych, płuc oraz przenikać do krwi. Średnioroczny poziom dopuszczalny dla pyłu PM2,5 wynosi 25 µg/m³.

Dwutlenek siarki to bezbarwny gaz o ostrym, gryzącym i duszącym zapachu, silnie drażniący drogi oddechowe. Wchłaniany jest do organizmu człowieka przez błonę śluzową nosa i górnego odcinka dróg oddechowych. Jest trujący dla ludzi i zwierząt oraz szkodliwy dla roślin. Powstaje głównie w wyniku spalania paliw stałych i ciekłych. Gaz ten wchodzi w reakcję z parą wodną zawartą w powietrzu, w wyniku czego może się przyczyniać do powstawania kwaśnych deszczy. Poziom dopuszczalny stężenia jednogodzinnego dla dwutlenku siarki (SO₂) wynosi 350 µg/m³ i może być przekraczany nie więcej niż 24 razy w ciągu roku. Poziom dopuszczalny stężenia średniodobowego wynosi 125 µg/m³ i może być przekraczany nie więcej niż 3 razy w ciągu roku. Poziom alarmowy określony dla stężenia jednogodzinnego SO₂ wynosi 500 µg/m³.

Dwutlenek azotu to brunatny, silnie toksyczny gaz o ostrym zapachu. Jest to substancja oddziaływująca w sposób szkodliwy na zdrowie ludzi i zwierząt oraz na roślinność. Tlenki azotu w połączeniu z gazowymi węglowodorami tworzą w określonych warunkach atmosferycznych zjawisko smogu fotochemicznego charakterystyczne dla miast o bardzo dużym ruchu samochodowym w warunkach wysokich temperatur. Tlenki azotu są emitowane głównie w wyniku spalania paliw stałych i ciekłych. Poziom dopuszczalny stężenia jednogodzinnego dla dwutlenku azotu (NO₂) wynosi 200 µg/m³ i może być przekraczany nie więcej niż 18 razy w ciągu roku. Poziom dopuszczalny stężenia średniorocznego wynosi 40 µg/m³. Poziom alarmowy określony dla stężenia jednogodzinnego NO₂ wynosi 400 µg/m³.

Tlenek węgla to potocznie „czad” – silnie toksyczny, bezbarwny i pozbawiony zapachu gaz. Wdychany z powietrzem łączy się z hemoglobiną krwi, która traci zdolność do pobierania tlenu. Tlenek węgla jest emitowany głównie w wyniku niepełnego spalania paliw stałych i ciekłych. Poziom dopuszczalny stężenia 8-godzinnego dla tlenku węgla wynosi 10 000 µg/m³ (czyli 10 mg/m³).

Benzen jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych związków organicznych, otrzymywanych z ropy naftowej. Benzen jest toksyczny, rakotwórczy i wykazuje działanie narkotyczne. Benzen może być emitowany w procesach związanych z przeróbką węgla kamiennego i ropy naftowej. Zanieczyszczenie to jest również emitowane podczas palenia papierosów. Średnioroczny poziom dopuszczalny dla benzenu wynosi 5 µg/m³.

Ozon to odmiana tlenu o cząsteczce trójatomowej. Jest to drażniący gaz o barwie bladoniebieskiej i charakterystycznej woni. Najwięcej tej substancji znajduje się w warstwie ozonosfery, która stanowi osłonę Ziemi przed promieniowaniem ultrafioletowym. Ozon obecny w warstwie atmosfery przy powierzchni ziemi ma negatywny wpływ na zdrowie ludzi, zwierząt i roślinność. Gaz ten jest jednym ze składników smogu fotochemicznego. Ozon tworzy się w atmosferze w wyniku reakcji chemicznych pomiędzy tlenkami azotu i lotnymi związkami organicznymi. Powstawaniu ozonu sprzyjają duże nasłonecznienie i wysoka temperatura powietrza. Najwyższe stężenia ozonu występują głównie latem. Poziom docelowy stężenia 8-godzinnego ozonu wynosi 120 µg/m³ i może być przekraczany nie więcej niż 25 dni w ciągu roku. Średniogodzinny poziom informowania wynosi 180 µg/m³, a średniogodzinny poziom alarmowy - 240 µg/m³.